فاضلاب چیست؟
آب مایه حیات است و اکثر قریب به اتفاق واکنش‌‌های شیمیایی در محیط آبی صورت می‌گیرد. آب به علت پاره خواص ویژه، اساسی نقش تنظیم کننده‌ای در طبیعت داشته و آن را در برابر تغییرات ناگهانی دما حفظ می‌کند. آب بعد از مصارف گوناگون (خانگی، کشاورزی و صنعتی و …) تبدیل به پساب می‌شود. برای جلوگیری از آلودگی آب و محیط زیست توسط این پساب‌ها باید راهکارهایی برا ی تصفیه و استفاده مجدد از آن‌ها اتخاذ کرد.
طبقه بندی آب‌‌های آلوده
۱- آب‌دهای آلوده ای که پس از تصفیه دوباره می‌توان استفاده کرد.
۲- آب های آلوده ای که در کارخانجات و مراکز صنعتی تولید شده و به شدت سمی هستند و نمی توان برای مصارف خانگی استفاده کرد.
۳- آب هایی که مصارف خاصی داشته و قابل استفاده مجدد نیست. مانند آب های صنایع نوشابه سازی.
انواع فاضلاب‌ها | فاضلاب های صنعتی
فاضلاب‌‌هایی هستند که از صنایع مختلف حاصل می‌شوند و نسبت به نوع صنایع، ترکیبات شیمیایی مختلفی دارند و وقتی وارد دریاها می‌شوند باعث آلودگی آب و ازبین رفتن آبزیان می‌شود.
مواد شیمیایی موجود در فاضلاب‌‌های صنعتی بسته به نوع کارخانه‌ها و محصول تولیدی آن‌ها ترکیبات شیمیایی و درصد آن‌ها در پساب‌‌های صنعتی متفاوت است اما از مهم‌ترین این ترکیبات می‌توان به آرسنیک، سرب، کادمیم و جیوه اشاره کرد. این مواد از طریق پساب کارخانجات تهیه کاغذ، پلاستیک، مواد دفع آفات نباتی، استخراج معادن وارد آب‌‌های جاری و محیط زیست می‌شود.
از مهم‌ترین فجایع آلودگی با جیوه به فاجعه آلودگی آب رودخانه میناماتا در ژاپن با ترکیبات ارگانومرکوریک که به عنوان کاتالیزور در کارخانه پلاستیک‌سازی استفاده می‌شود می‌توان اشاره کرد که طی آن مردم اطراف رودخانه به مرض اسرار آمیزی مبتلا شدند که ناشی از وجود جیوه فراوان در بدن آن‌هابود که هزاران نوزاد ناقص الخلقه واز بین رفتن تعدادی از مردم نتیجه آلودگی آب با پساب این کارخانه بود.
فاضلاب‌‌های کشاورزی در این فاضلاب‌ها سموم کشاورزی مانند هیدروکربن‌‌های هالوژنه، DDT آلودین، ترکیبات فسفردار نظیر پاراتیون وجود دارد. به ویژه ترکیبات هالوژنه بسیار خطرناک هستند و هنگامی که توأم با آب کشاورزی در لایه‌های زمین نفوذ کنند یا به بیرون از محیط کشاورزی هدایت شوند، باعث ایجاد فاضلاب‌‌های کشاورزی فوق‌العاده خطرناک می‌شوند.
فاضلاب های شهری
این فاضلاب‌ها از مصرف خانگی آب حاصل می‌شود. در این پساب‌ها انواع موجودات ریز، میکروب‌ها و ویروس‌ها و چند نوع مواد شیمیایی معین وجود دارد که بیش‌ترین آن آمونیاک و نیز مقداری اوره می‌باشد. این فاضلاب‌ها باید از مسیرهای سر بسته به محل تصفیه هدایت شوند. جهت خنثی‌سازی محیط قلیایی این فاضلاب‌ها که محیط مناسب برای رشد و نمو میکروب‌هاست از کلر استفاده می‌شود.
انواع آلاینده‌های موجود در فاضلاب‌‌های شهری
آلاینده‌های بیولوژیکی
از دفع پساب‌‌های بیمارستانی و مراکز بهداشتی شهری ناشی می‌شود.
آلاینده‌های شیمیایی
بیش‌تر آلاینده‌های شیمیایی از دفع پساب‌‌های خانگی شامل مصرف شوینده‌هاست که روز به روز مصرف آن‌ها بیش‌تر می‌شود. این آلاینده‌ها به علت وجود عامل حلقوی در ساختمان مولکول شوینده (ABS)، غیر قابل تجزیه بیولوژیکی در تصفیه خانه‌ها هستند.
فرمول عمومی :
LABS): linear Alkgl Benzo Sulturic acid=RŔ/ (C6 M5) SO3H)
امروزه در کشور ژاپن و آمریکا شوینده حلقوی را تبدیل به خطی کرده‌اند که قابل تجزیه بیولوژیکی در تصفیه خانه‌ها است. ولی در اکثر کشورها به علت ارزان بودن (LABS) هنوز هم از این ماده در صنعت شوینده‌ها استفاده می‌شود.
سایر آلوده کننده‌ها
مواد جامد و رسوبات، مواد رادیواکتیو، مواد نفتی و آلوده کننده‌های حرارتی مثل نیروگاه ها.
آلودگی آب درجهان
حدود ۶۹ درصد آب مصرفی جهان صرف کشاورزی و عموماً آبیاری می‌شود. ۲۳ درصد به مصرف صنایع می‌رسد و مصارف خانگی تنها حدود ۸ درصد را شامل می‌شود. در کشورهای توسعه یافته کشاورزی و صنایع بیش‌ترین مصرف آب را داشته و بالاترین نقش را در آلودگی آب‌ها دارد.
پروژه GEMS
نزدیک به ۳ دهه است که سازمان بهداشت جهانی و برنامه محیط زیست سازمان ملل تحت پروژه‌ای به نام GEMS (سیستم مراقبت زیست محیطی ازجهان)، کیفیت محیط زیست را از نظر اندازه‌‌گیری کیفیت هوا، آب، آلودگی مواد غذایی و شاخص‌های بیولوژیکی مورد مراقبت قرار می‌دهند. برای جمع‌آوری اطلاعات در مورد کیفیت آب بیش از ۵۰ پارامتر انتخاب شده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتنداز Do (اکسیژن محلول)، BoD (اکسیژن مورد نیاز واکنش‌‌های بیوشیمیایی)، CoD (اکسیژن مورد نیاز واکنش‌‌های شیمیایی)، میزان کلروفرم‌ها و نیترات‌ها و فلزات سنگین می‌باشد.
تصفیه آب و فاضلاب ها
آب و فاضلاب‌ها برای استفاده و برای برگشت به محیط یا استفاده مجدد نیاز به تصفیه دارند. روش‌‌های مختلفی برای تصفیه آب‌ها و فاضلاب‌ها وجود دارد که بسته به مصارف آب و نوع آلودگی از این روش‌ها استفاده می‌شود.
بیش‌ترین روش‌‌های تصفیه آب
تصفیه مکانیکی آب
تصفیه شیمیایی آب
تصفیه آب به روش اسمز معکوس
تصفیه بیوشیمیایی آب
فیلتراسیون آب
منبع: http: //www. ngdir. ir
برداشت از سایت تخصصی بهداشت محیط
