«پسماند»، «زباله» یا «آشغال»؛ نامش را هرچه می خواهید بگذارید، فرق چندانی ندارد. موضوع این است که خیلی از ما، به این که هر روز چه حجم زباله، پسماند یا آشغال وارد چرخه محیط زیست میکنیم فکر نمی کنیم. اگر سطل زباله چند روز از خانه یا آپارتمان تان خارج نشود، چه اتفاقی میافتد؟
کره زمین، خانه و محیط زیست همه انسان‌هاست. گاهی ما فکر میکنیم با گذاشتن کیسه زباله بیرون خانه دیگر مسئولیت مان تمام شده است و اصلا فکر نمی کنیم که چه اتفاقی قرار است برای این زباله ها بیفتد. چه‌قدر انرژی و هزینه صرف جمع آوری شان می شود و چه قدر به آلودگی های زیست محیطی اضافه می گردد و سهم ما در این میان چه قدر است؟
سالانه میلیون ها تن زباله شهری تولید میشود که بخش زیادی از این زباله ها مربوط به بخش خانگی هستند. نیمی از محتویات سطل های زباله، قابل بازیافت است. 30 درصد میوه ها و سبزی ها قابل کمپوست شدن (کود) هستند، اما با وجود اینکه میتوان 68 درصد زباله های خانگی را بازیافت یا تبدیل به کمپوست کرد، تنها در بخش بسیار کمی این کار انجام میشود. به‌عنوان مثال در انگلستان تنها 15 درصد زباله ها بازیافت میشوند.
بازیافت پسماندها به کاهش تولید زباله، حفظ منابع زیست محیطی، کاهش مصرف انرژی، کاهش گازهای گلخانه ای و تغییرات آب و هوایی و کاهش هزینه ها کمک میکند.
باتری و زباله های برقی، لامپ های فلورسنت و دماسنج جیوه ای به دلیل داشتن مواد سمی، جزو زباله های خطرناک هستند و در برخی کشورها اجازه داده نمیشود با سایر زباله ها یک جا قرار بگیرند. یک راه مناسب برای کاهش تولید این زباله ها استفاده از مواد جایگزین مانند استفاده از باتری قابل شارژ و دماسنج الکلی است.
شوینده ها، اسید، ضدیخ، روغن ترمز، رنگهای روغنی، تینر، حشره کشها و آفتکشها و حلال ها هم از پسماندهای خطرناک خانگی هستند. بهتر است استفاده از مواد سفید‌کننده و ضدعفونی‌کننده را محدود کنید و از جایگزین های کم‌خطر مانند محلول آب و مایع شوینده یا محلول آب و سرکه استفاده کنید. برای دور نریختن باقی‌مانده رنگ خانه هم بهتر است از ابتدا سطحی که میخواهید رنگ کنید، اندازه بگیرید. یک لیتر رنگ مساحت 10 مترمربع را میپوشاند.
ظروف یک بارمصرف هم که این روزها مصرفش زیاد شده، یکی از زباله های خطرناک است که به محیط زیست آسیب میرساند. در خانه و مهمانی ها از این ظروف استفاده نکنید. 100 رستوران در پکن برای حفظ محیط زیست تصمیم گرفته اند از ظروف یک‌بارمصرف استفاده نکنند و قاشق و ظروف را به شیوه کاملا بهداشتی بشویند و باز هم مورد استفاده قرار دهند. اگر حال و حوصله غذا درست کردن نداشتید و خواستید از بیرون غذا بگیرید، بهتر است قابلمهتان را همراه ببرید و چند ظرف یکبار مصرف را وارد محیط زیست نکنید.
زباله تر و خشک یعنی چه؟
پس از تلاش برای تولید کمتر زباله، بازیافت مورد توجه قرار میگیرد. اگر تصمیم گرفتهاید شما هم در چرخه سبز بازیافت نقشی داشته باشید، باید زبالههای تر و خشک را از هم جدا کنید.
پسماندهای خشک
کاغذ و مقوا
انواع روزنامه، مجله، کتاب، دستمال کاغذی، عکس، بسته های کاغذی شیر و آب‌میوه، جعبههای شیرینی و کفش و لباس، شانه تخم مرغ و …
پلاستیک
انواع ظروف پلاستیکی، روکشها و کیسههای پلاستیکی، طنابهای پلاستیکی، اسباب بازیهای پلاستیکی، فیلمهای عکاسی، انواع ابر و اسفنج و …
فلزات
انواع قوطی فلزی کمپوت، کنسرو، نوشابه، رب، وسایل فلزی آشپزخانه، شیرآلات، لولهها و توریهای فلزی، ظروف و لولههای مسی، چدنی، آهنی، فویلهای آلومینیومی، رادیاتور و …
شیشه
انواع ظروف شیشهای، لامپهای ساده و فلورسنت، آینه، سرامیک، چینی، بلور و …
منسوجات و چرم
انواع لباسهای کهنه و پارچههای مستعمل، انواع وسایل پارچهای، انواع کیف و کفش، البسه و وسایل چرمی
چوب
انواع جعبه های چوبی، سرشاخه، برگ درخت، مبل،میز، وسایل چوبی آشپزخانه و …
لوازم الکتریکی و الکترونیکی
سیم، کابل، پریز، دیسکت، سی‌دی، نوار کاست، ماشین حساب، ساعت، لوازم کامپیوتر، چراغ قوه، انواع باتری، تلفن، تلویزیون و…
پسماندهای تر
پسماندهای غذایی
برنج، خورشت، گوشت، مرغ، ماهی، روغنهای خوراکی سوخته و فاسد شده و …
سبزی و میوه
پسماند میوه و سبزی، میوه و سبزی فاسد شده، تفاله چای و …
منبع:فرزانه فولادبند، هفته نامه سلامت